دندان نهفته چیست؟؟...

دندان‌های نهفته به دندان‌هایی گفته می‌شود که به دلایل مختلف نمی‌توانند به طور طبیعی از لثه بیرون بیایند و در استخوان فک نهفته باقی می‌مانند. این دندان‌ها ممکن است دندان‌های شیری یا دندان‌های دائمی باشند. در بسیاری از موارد، دندان‌های نهفته می‌توانند مشکلات یا عوارضی را ایجاد کنند که نیاز به درمان دارند. مهمترین دندانهای نهفته دندانهای نیش و دندانهای عقل هستند. دندانهای نیش بالایی اغلب مستعد نهفتگی هستند. زیرا این دندانها به دلیل موقعیت خاص در فک ممکن است نتوانند به طور کامل رویش کند.

دندانهای عقل هم اغلب به دلیل کمبود فضا یا موقعیت نامناسب در فک نمیتوانند به طور کامل رویش کنند.

اگرچه ممکن است  کمتر  پیش آید ولی سایر دندانها هم ممکن است به دلایلی از قبیل مشکلات ژنتیکی، نبود فضا و یا مشکلات رشد نهفته شوند. 

دلایل نهفتگی دندان‌ها

کمبود فضا:

وقتی فک به اندازه کافی فضا نداشته باشد، دندان‌ها نمی‌توانند به طور طبیعی رویش کنند و در نتیجه نهفته می‌شوند.

مشکلات ژنتیکی:

بعضی افراد به دلایل ژنتیکی مستعد نهفتگی دندان‌ها هستند. این مشکل ممکن است در خانواده‌ها به صورت ارثی دیده شود.

اختلالات رویشی:

عدم هماهنگی بین زمان رویش دندان‌ها و رشد فک می‌تواند باعث نهفتگی دندان‌ها شود.

موقعیت نامناسب:

دندان‌هایی که در فک به صورت غیرعادی جای‌گیری کرده‌اند، ممکن است نتوانند به طور صحیح از لثه بیرون بیایند.

وجود موانع: 

وجود سایر دندان‌ها یا استخوان‌هایی که مانع از رویش دندان می‌شوند.

علائم و مشکلات ناشی از دندان‌های نهفته

_ دندان‌های نهفته ممکن است باعث ایجاد درد و ناراحتی در فک و لثه شوند.

_ در بعضی اوقات در اطراف دندانهای نهفته، باکتری ها تجمع پیدا میکنند و همین اتفاق منجر به تورم و عفونت لثه میشود.

_ دندانهای نهفته ممکن است به دندانهای مجاور فشار وارد کرده و باعث جابه جایی و آسیب به ریشه سایر دندانها شوند.

_ در برخی موارد، دندان‌های نهفته ممکن است باعث تشکیل کیست در استخوان فک شوند که نیاز به جراحی دارند.

تشخیص دندان‌های نهفته

معاینه بالینی اولین راه تشخیص دندانهای نهفته است. تشخیص دقیق دندان‌های نهفته نیاز به ارزیابی دندانپزشکی دارد. دندانپزشک با معاینه دهان و لثه، نشانه های اولیه ی دندانهای نهفته را تشخیص میدهد. همچنین تصاویر رادیوگرافی، مانند پانورامیک و CBCT (Cone Beam CT)، می‌توانند به تشخیص دقیق موقعیت دندان‌های نهفته کمک کنند.

درمان دندان‌های نهفته

درمان دندان‌های نهفته می‌تواند شامل روش‌های مختلفی باشد، که بستگی به نوع و محل نهفتگی دارند که به مواردی از آن می پردازیم:

کشیدن دندان: در مواردی که دندان نهفته مشکلات جدی ایجاد می‌کند یا جایی برای رویش ندارد، کشیدن دندان توصیه می‌شود. این معمولاً برای دندان‌های عقل نهفته انجام می‌شود.

استفاده از ارتودنسی برای هدایت دندان‌های نهفته به موقعیت صحیح: این روش ممکن است نیاز به طراحی اختصاصی داشته باشد که براکت و سیم ها به طور دقیق تنظیم شوند تا دندان را به محل مورد نظر هدایت کنند. در این روش جراح دندانپزشک پس از آزادسازی دندان نهفته یعنی با برش روی لثه به دندان نهفته دسترسی پیدا میکند و آن را آشکار میکند،  و سپس یک براکت بر روی دندان چسبانده می‌شود و به تدریج با استفاده از سیم ها وبراکتها دندان را به موقعیت صحیح رویش هدایت می‌کنند. 

دندان نهفته در چه صورتی داخل قوس می آید و در چه صورتی نمی توان آن را داخل قوس آورد؟

فرآیند هدایت دندان نهفته به قوس دندانی به عوامل متعددی وابسته است. در صورتی که شرایط مساعد باشد، شامل موقعیت و زاویه مناسب دندان نهفته، فضای کافی در قوس دندانی، سن پایین‌تر، عدم درگیری با ریشه دندانهای مجاور و عدم وجود عفونت یا التهاب، می‌توان با استفاده از تکنیک‌های ارتودنسی و جراحی این فرآیند را انجام داد. در غیر این صورت، ممکن است نیاز به تکنیک‌های درمانی مختلف یا حتی خارج کردن دندان نهفته باشد.

1- موقعیت و وضعیت دندان نهفته

اگر دندان نهفته در موقعیت افقی یا نیمه افقی قرار داشته باشد (زاویه بیشتر از 30 درجه نسبت به خط عمود)، معمولاً امکان هدایت آن به قوس دندانی وجود ندارد. اگر موقعیت دندان نهفته به صورت عمودی یا با زاویه مناسب نسبت به سایر دندان ها قرار داشته باشد، شانس بیشتری برای هدایت به قوس دندانی را دارد.

2-  فضای کافی

اگر فضای کافی در قوس دندانی برای ورود دندان نهفته وجود داشته باشد، فرآیند هدایت آسان تر خواهد بود. ولی اگر فضای کافی وجود نداشته باشد، دندانپزشک ارتودنسی می تواند با کمک ابزارهای ارتودنسی فضای لازم را در قوس دندانی ایجاد کند. اما در بعضی مواقع فضای کافی وجود ندارد و امکان ایجاد فضا هم نیست، و یا نامرتبی دندانی شدیدی دربیمار مشاهده می شود که  دراین صورت متاسفانه کار بسیار سخت و یا اصلاً امکان پذیر نیست.

3- سن و رشد بیمار

در کودکان که هنوز فرآیند رشد استخوان ها تمام نشده، شانس هدایت موافقیت آمیزتربیشتر است.  در بیماران جوان تر، استخوانها انعطاف پذیری بیشتری نسبت به بزرگسالان دارند و هدایت دندان نهفته به قوس دندانی آسان تر است.

در بعضی از مواقع آوردن دندان نهفته در قوس دندانی امکان پذیر نمی باشد که در زیر به چند مورد اشاره میکنیم:

1. وضعیت نامناسب و پیچیده دندان، دندان هایی با زاویه غلط و یا به صورت افقی  و یا دندانهایی که چرخش پیچیده دارند.

2. افرادی که سن بالا دارند و استخوانهایشان سفتی و سختی زیادی دارد یا استخوان فک رشد کامل خود را به پایان رسانده است.

3.  وجود کیست ها یا تومورها در ناحیه دندان نهفته 

4.  وجود ریشه های بلند و یا نزدیکی دندان نهفته به ریشه های دندان مجاور

5. نامرتبی شدید دندانی و نبود فضای کافی

همکاری میان دندانپزشک ارتودنسی  و جراح  لثه:

درمان دندان‌های نهفته اغلب نیاز به همکاری نزدیک دندانپزشک ارتودنسی  و جراح لثه دارد. جراح لثه ابتدا جراحی لازم شامل برداشتن قسمتی از لثه و نمایان ساختن دندان نهفته  را انجام میدهد و سپس دندانپزشک ارتودنسی  به کمک ابزارهای ارتودنسی دندان را به موقعیت صحیح هدایت میکند.

نتیجه‌گیری

دندان‌های نهفته می‌توانند مشکلات زیادی را به همراه داشته باشند، اما با تشخیص به‌موقع و درمان‌های مناسب قابل مدیریت هستند. استفاده از روش‌های ارتودنسی همراه با جراحی‌های مناسب می‌تواند مشکلات ایجاد شده را برطرف کند و از بروز عوارض بیشتر جلوگیری کند. مشاوره با دندانپزشکان مجرب و پیگیری منظم نقش مهمی در موفقیت درمان دارد.

برای آشنایی با اتصالات ارتودنسی اینجا کلیک کنید

برای آشنایی با فضا نگهدار ارتودنسی و کاربرد آن اینجا کلیک کنید